07 paź Spółka jawna
Sposób powstania, prowadzenia i zakończenia działalności spółki jawnej regulują przepisy Kodeksu spółek handlowych. Spółka jawna jest spółką osobową. Powstaje ona z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Jednakże przed dokonaniem wpisu niezbędne jest zawarcie umowy spółki. Umowa spółki jawnej musi być zawarta na piśmie albo w formie elektronicznej przy wykorzystaniu wzorca umowy udostępnionego w systemie informatycznym. Umowa spółki powinna zawierać co najmniej firmę (nazwę) i siedzibę spółki, wskazanie wkładów wnoszonych przez wspólników, przedmiot działalności spółki oraz czas trwania spółki.
Wspólnicy mogą wnieść do spółki wkłady pieniężne lub niepieniężne, w tym rzeczy ruchome lub nieruchomości na własność lub do używania oraz świadczenie pracy czy usług. Każdy ze wspólników ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach bez względu na rodzaj i wartość wkładu. Należy zwrócić uwagę, że wspólnicy mogą w umowie spółki zwolnić wspólnika od udziału w stratach, ale nie mogą ograniczyć udziału któregokolwiek ze wspólników w zysku.
Wspólnicy uzyskują uprawnienie do podziału i wypłaty zysku spółki jawnej z końcem każdego roku obrotowego. Wspólnik ma również prawo do żądania wypłaty odsetek w wysokości 5% od swojego udziału kapitałowego, przy czym przywilej ten można wyłączyć w drodze umowy spółki.
Każdy ze wspólników spółki jawnej jest co do zasady uprawniony do zobowiązany do prowadzenia spraw spółki, jednakże w umowie spółki lub na podstawie uchwały wspólników można powierzyć prowadzenie jej spraw jednemu lub kilku wspólnikom. Pozostali wspólnicy są w takiej sytuacji wyłączeni od prowadzenia spraw spółki.
Niektóre ze spraw nieprzekraczających zwykłych czynności spółki mogą wymagać do wykonania uchwały wspólników. W takim wypadku do wykonania czynności wymagana jest jednomyślność wspólników wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw spółki. Z kolei w sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest zgoda wszystkich wspólników, w tym również wyłączonych od prowadzenia spraw spółki.
Spółka jawna może powołać prokurenta na podstawie uchwały wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw spółki. Każdy ze wspólników może odwołać prokurenta w każdym momencie.
Każdy ze wspólników odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką. Jednakże wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki dopiero w momencie, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Kodeks spółek handlowych umożliwia przy tym pozwanie wspólników jednocześnie ze spółką za jej zobowiązania.
Umowa spółki ulega rozwiązaniu w następujących przypadkach:
1) gdy nadejdą przyczyny przewidziane w umowie spółki,
2) gdy wspólnicy podejmą jednomyślną uchwałę o jej rozwiązaniu,
3) w momencie ogłoszenia upadłości spółki,
4) w przypadku śmierci wspólnika lub ogłoszenia jego upadłości,
5) w przypadku wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika,
6) na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu.
Wspólnicy mogą ustalić w umowie spółki lub w drodze uchwały, że pomimo śmierci lub ogłoszenia upadłości wspólnika oraz pomimo wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika lub jego wierzyciela, spółka trwa nadal pomiędzy pozostałymi wspólnikami.
Jeżeli spółkę zawarto na czas nieoznaczony, wspólnik może wypowiedzieć umowę spółki na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego. Wypowiedzenia dokonuje się w formie pisemnego oświadczenia, które należy złożyć pozostałym wspólnikom albo wspólnikowi uprawnionemu do reprezentowania spółki. Wierzyciel wspólnika może wypowiedzieć umowę spółki na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego, nawet gdy umowa spółki była zawarta na czas oznaczony, jeżeli w ciągu ostatnich sześciu miesięcy przeprowadzono bezskutecznie egzekucję z ruchomości wspólnika.
W przypadku rozwiązania umowy spółki należy przeprowadzić jej likwidację, chyba że wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności. Szerszy opis procesu zakończenia działalności spółki jawnej bez przeprowadzania likwidacji zawarto we wpisie pt. „Rozwiązanie spółki jawnej bez likwidacji” (https://www.warszawakancelaria.pl/rozwiazanie-spolki-jawnej-bez-likwidacji/ ).
Likwidatorami spółki jawnej są wszyscy wspólnicy. Wspólnicy mogą powołać na likwidatorów tylko niektórych spośród siebie, jak również osoby spoza swego grona. Uchwała wymaga jednomyślności, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
Likwidatorzy sporządzają bilans na dzień rozpoczęcia i zakończenia likwidacji.
Z majątku spółki spłaca się zobowiązania spółki oraz pozostawia się odpowiednie kwoty na pokrycie zobowiązań niewymagalnych lub spornych. Pozostały majątek dzieli się między wspólników stosownie do postanowień umowy spółki. W przypadku braku stosownych postanowień umowy spłaca się wspólnikom udziały. Nadwyżkę dzieli się między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczą oni w zysku. Rzeczy wniesione przez wspólnika do spółki tylko do używania zwraca się wspólnikowi w naturze.
Jeżeli majątek spółki nie wystarcza na spłatę udziałów i długów, niedobór dzieli się między wspólników stosownie do postanowień umowy, a w ich braku – w stosunku, w jakim wspólnicy uczestniczą w stracie. W przypadku niewypłacalności jednego ze wspólników, przypadającą na niego część niedoboru dzieli się między pozostałych wspólników w takim samym stosunku.
Likwidatorzy powinni zgłosić zakończenie likwidacji i złożyć wniosek o wykreślenie spółki z rejestru. Rozwiązanie spółki następuje z chwilą wykreślenia jej z rejestru. W przypadku upadłości spółki jej rozwiązanie następuje po zakończeniu postępowania upadłościowego, z chwilą wykreślenia z rejestru.